De zoektocht naar een vredesakkoord in Oekraïne loopt vast, niet door het gebrek aan voorstellen, maar door de onverzettelijke eisen van Vladimir Poetin. De eerste onderhandelingen, beginnend met een plan van 28 punten, zijn herzien naar 19 punten in een poging een gemeenschappelijke basis te vinden. Het kernprobleem blijft echter: Poetin lijkt niet bereid om compromissen te sluiten over fundamentele doelstellingen.
Het veranderende landschap van onderhandelingen
De pogingen van president Trump om tot een akkoord te komen stuitten op weerstand van beide kanten. Oekraïne beschouwde een plan dat sterk door Rusland werd gesteund aanvankelijk als ‘een van de moeilijkste momenten in onze geschiedenis’, maar heeft sindsdien aangegeven de herziene voorwaarden te aanvaarden, waaronder strengere veiligheidsgaranties. Het Kremlin heeft echter een scherpe waarschuwing afgegeven: elke afwijking van de afspraak die in augustus met Trump werd bereikt – waarbij Oekraïne de controle over de Donbas-regio zou afstaan – zal de situatie ‘fundamenteel anders’ maken.
Deze dynamiek weerspiegelt een bredere trend. De VS kunnen via militaire hulp invloed uitoefenen op Oekraïne, waardoor Zelenskyy ertoe wordt aangezet mee te doen, ondanks de veranderende Amerikaanse standpunten. Maar Poetin opereert vanuit een andere calculus. Hij heeft weinig behoefte aan druk van buitenaf en is bereid het conflict voor onbepaalde tijd voort te zetten.
Waarom Poetin niet zal stoppen
De centrale vraag is of Poetin überhaupt een vredesakkoord zal accepteren. Het antwoord is volgens Oekraïense functionarissen een volmondig nee. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba verklaarde ronduit dat duurzame vrede tussen Rusland en Oekraïne onmogelijk is zolang Poetin aan de macht blijft. Zelfs een staakt-het-vuren is in deze visie slechts een tijdelijke pauze vóór hernieuwde agressie.
Het oorspronkelijke 28-puntenplan, hoewel opgevat als een verlanglijst van het Kremlin, bevatte nog steeds concessies die Poetin misschien met tegenzin had aanvaard: Oekraïne handhaafde een substantieel leger, Rusland gaf afstand van de controle over bepaalde bezette gebieden en alleen de facto erkenning van geannexeerde gebieden. De nieuwe, gunstiger overeenkomst voor Oekraïne zal hem waarschijnlijk nog minder tevreden stellen.
Poetins langetermijnvisie is niet alleen maar gebiedswinst. Hij ziet een onafhankelijk Oekraïne als een existentiële bedreiging voor de toekomst van Rusland. Hij beschouwt het conflict als een generatiestrijd, niet als een crisis met een snelle oplossing.
De patstelling op de grond
Ondanks de langzame maar consistente Russische vooruitgang blijft de oorlog een schrijnende patstelling. Rusland heeft in 2025 nog eens 1% van het Oekraïense grondgebied veroverd, maar tegen duizelingwekkende kosten: naar schatting 200.000 slachtoffers. In het huidige tempo zal de verovering van de resterende Donbas-regio minstens tot augustus 2027 duren.
Toch gelooft Poetin dat hij aan de overwinning is. Hij is bereid een langzame verbranding te accepteren, zolang deze maar in de richting van zijn uiteindelijke doel gaat. Deze ontkoppeling in tijdlijnen is van cruciaal belang. Terwijl Washington opereert in politieke kortetermijncycli, denkt Poetin in eeuwen.
De impasse en de toekomst
Er is geen onmiddellijk omslagpunt in zicht. Rusland zou de overgebleven Donbas kunnen innemen, of Zelensky zou uit de macht kunnen worden gezet, maar geen van beide garandeert een beslissende oplossing. De oorlog kan voortduren totdat Poetin zijn ambt neerlegt, wat volgens de huidige wetten pas in 2036 zal zijn.
Het regime lijkt stabiel ondanks de interne druk, en de hoop op de ineenstorting ervan is geen haalbare strategie. De bereidheid van Poetin om voor onbepaalde tijd Russisch bloed en Russische schatten op te offeren betekent dat zelfs Trump hem misschien niet tot een deal kan dwingen.
De realiteit is grimmig: zolang Poetin aan de macht blijft, is een duurzame vrede in Oekraïne hoogst onwaarschijnlijk. Het conflict zal waarschijnlijk voortduren als een beschavingsstrijd, zonder dat er een einde in zicht is.
